Instrukcja inspirowana spotkaniem pn. Wystawa, które poprowadziła Kaśka Maniak*.
Pracując w środowisku wiejskim mamy do czynienia z rozmaitymi przestrzeniami: ośrodkiem kultury, świetlicą, szkołą, ale też stodołą, łąką, sadem itp. Czy zastanawialiście się kiedyś nad tym, żeby zrealizować w którejś z tych przestrzeni niecodzienną wystawę zaprojektowaną w całości przez dzieci?
Przedstawiamy 2 KROKI projektowania nieoczywistej wystawy przez zabawę.
1 KROK, czyli O CZYM i JAK?
- Skompletujcie trzy przedmioty – im bardziej będą się od siebie różniły, tym lepiej. W naszym przypadku była to książka ogrodnicza, stare ślubne zdjęcie z polaroida oraz tabliczka sklepowa.
- Następnie podzielcie uczestników spotkania (dzieci) na trzy grupy.
- Każda grupa wybiera jeden z trzech przedmiotów i rozpoczynamy pracę nad jego wystawą.
- Zadaniem grupy pierwszej jest opis wybranego przedmiotu: inwentarzowy (czyli co, faktura, kształt, parametry itp.), w formie kalamburu albo zagadki oraz propozycja opisu za pomocą zmysłu smaku/słuchu/węchu.
- Zadaniem grupy drugiej jest wymyślnie, co dalej… czyli co mogłoby się wydarzyć po tym, jak zorganizujemy wystawę danego przedmiotu. Może warsztaty tworzenia książek dotyczących naszych własnych zainteresowań? (Przedmiot: książka ogrodnicza.)
- Zadaniem grupy trzeciej jest zaproponowanie metod i działań, które zaangażują społeczność lokalną do przyjścia na wystawę – wyjaśnij dzieciom, co to znaczy „społeczność lokalna” (krewni, znajomi, sąsiedzi itd.).
- Kiedy wszystkie trzy grupy skończą pracę, wymieszajcie uczestników tak, by każdy trafił do grupy zajmującej się innym zadaniem niż ta, w której wcześniej pracował.
- Grupy wybierają kolejny przedmiot i rozpoczynają pracę nad jego wystawą.
- Powtarzamy punkty 4-8 aż do wyczerpania przedmiotów.
- Następnie wybierzcie kuratorów każdej wystawy, którzy zaprezentują uczestnikom to, co udało się wymyślić w trakcie wspólnej pracy. Wybierzcie tę z propozycji, która zainspiruje Was najbardziej i zrealizujcie ją w Waszej lokalnej przestrzeni…
2 KROK, czyli GDZIE i JAK?
- Ustalcie przestrzeń wystawy. Im bardziej nieoczywista, tym lepiej! Dzięki temu możemy zaskoczyć mieszkańców naszej społeczności i sprawić, że z większym zainteresowaniem przyjdą na naszą wystawę. Może pusta stodoła naszej sąsiadki? Koniecznie zapytajcie o zgodę!
- Zaprojektujcie zaproszenia – najlepiej jeśli zaproszenia będą imienne dla każdej rodziny zamieszkującej naszą wieś. Następnie wytypujemy grupę posłańców, która zaniesie zaproszenia do gości.
- Zastanówcie się, jak w danej przestrzeni rozmieścicie elementy Waszej wystawy. Może przewiesicie sznur przez szerokość stodoły i na nim powiesicie projekty nietypowych ptaków? Może porozmieszczacie rzeźby trollów w rozmaitych zakamarkach przestrzeni lokalnej i zaprosicie gości do nietypowych podchodów? Wasza wystawa stanie się nie tylko mobilna, ale będzie również pretekstem do aktywnego spędzenia czasu. A jeśli Wasza wystawa jest wystawą-działaniem i jej eksponaty mają powstać poprzez szereg działań, do których zaprosicie gości? Ustawcie wówczas stanowiska pracy i zaprojektujcie je tak, żeby były dla wszystkich możliwie wygodne (przydadzą się krzesła dla starszych osób!). (Trolle oraz ptaki to jedynie przykład elementów wystawy.)
- Nie zapomnijcie określić swoich ról w trakcie wystawy. Możecie być kuratorami, kustoszami, ale też dziennikarzami, którzy przeprowadzą wywiady z gośćmi wystawy czy tajemniczymi prowokatorami, którzy po cichu zachęcą gości do aktywnych interwencji w dzieła prezentowane na wystawie.
* Kaśka Maniak – absolwentka i doktorantka Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Jagiellońskiego (zajmuje się tematyką dziedzictwa kulturowego, formami jego ochrony i interpretacji, bada sposoby prezentacji zasobów dziedzictwa w instytucjach muzealnych); autorka opracowań z zakresu funkcjonowania instytucji sektora GLAM, koordynatorka projektów artystycznych, współdziałała z organizacjami pozarządowymi (Fundacja No Local, Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana, Fundacja NADwyraz), zdobyła również doświadczenie w pracy w ramach instytucji (MOCAK Muzeum Sztuki w Krakowie); uczestniczka projektów badawczych poświęconych dziedzictwu niematerialnemu tj. „Nowa Huta. Czas zatrzymany. Ocalić od zapomnienia”, „Szlak Tradycyjnego Rzemiosła”, „Fotokulturalna mapa Polski”; fotografka (publikacje m.in. w Frankie Magazine, Baiser Mag, Nope Fun, F-Stop Magazine).
Opracowanie: Wera Idzikowska